Het Europees kampioenschap van de UEFA is nog in volle gang, maar nu de groepsfase ten einde loopt, blijkt al dat crisismanagement enige stof tot discussie biedt.
Een bijdrage van Marcel Hagens
Op de openingsdag van UEFA EURO 2020 zakte de Deense international Christian Eriksen halverwege de wedstrijd in elkaar met een hartstilstand en werd ter plekke succesvol gereanimeerd - godzijdank! - keek de wereld geschokt toe. Tegelijkertijd werd al snel duidelijk dat zelfs de UEFA, die tientallen jaren ervaring heeft met het plannen en organiseren van grote sportevenementen, niet 100% voorbereid was op een dergelijk evenement.
Aan de medische kant werkten veel dingen heel goed. De Duitse spoedarts Dr. Jens Kleinfeld was in zijn rol als Doping Control Officer persoonlijk aanwezig en had ook kort daarvoor het Medical Sideline Team nog getraind. Toen de noodsituatie zich voordeed, wist niet alleen het Sideline Team hoe te handelen. Dr. Kleinfeld was in de gelegenheid om persoonlijk het reanimatieproces te ondersteunen.
Crisisbeheersing: kan de crisis onder controle worden gebracht?
Ja, de medische situatie kon, dankzij de nauwkeurige voorbereiding en training van het team, onder controle worden gehouden. De hiertoe voorziene protocollen werden met succes uitgevoerd.
Na de medische component van een dergelijke noodsituatie, die in het eerste moment centraal staat, worden andere aspecten zichtbaar. In dit geval zijn er onderdelen die of slecht zijn voorbereid, of niet naar behoren zijn uitgevoerd, hetgeen beide een behoefte tot optimalisatie aantoont:
- De media, en dus de ogen van alle toeschouwers, waren gericht op de Deense international die op de grond lag. Zijn eigen teamgenoten moesten een muur vormen om zijn privacy te waarborgen. Waarom was er niet van tevoren een scherm geregeld dat ook het medische team een beschermde werkruimte zou hebben geboden - zoals bijvoorbeeld in de Formule 1?
- De overige spelers en ook de scheidsrechters wisten niet wat te doen: blijf je op het veld, mag je je terugtrekken in de kleedkamers of moet je je verzamelen aan de andere kant van het veld? Hier zou een protocol met vaste regels een verademing zijn geweest voor alle aanwezigen.
- Het crisisteam leek ook besluiteloos en ongetraind. Het weigerde de controle over te nemen en te beslissen of en wanneer het spel moest doorgaan. Een beslissing die niet kan worden overgelaten aan de overbelaste en getroffen spelers.
- De planning en het speelschema laat blijkbaar geen ruimte voor het onverwachte. De spelers kregen de keuze om de wedstrijd onmiddellijk voort te zetten of de volgende dag om 12.00 uur. Waarom ontbreekt het hier aan flexibiliteit om de spelers de nodige tijd voor een mentale rust te gunnen?
- De communicatiestrategie en -inhoud illustreren ook een gebrek aan voorbereiding op een dergelijke situatie. Als er informatie is aangekondigd voor 19.45 uur, moet deze niet om 20.00 uur worden doorgegeven. Foutieve en dubbelzinnige informatie kan worden vermeden met duidelijke berichtgeving die zo begrijpelijk en correct mogelijk is opgesteld.
Kunnen we enige conclusies trekken uit deze gebeurtenis?
Christian Eriksen's inzinking is geen opzichzelfstaand incident. In het verleden zijn er al soortgelijke incidenten geweest waarbij veel (jonge) sporters tijdens trainingen of wedstrijden in verschillende sporten in elkaar zakten en gereanimeerd moesten worden.
Hieruit blijkt dat organisaties, bonden en clubs hebben nagelaten en nog steeds nalaten, lering te trekken uit eerdere incidenten en de implicaties van een dergelijk incident te begrijpen.
Want er was nog een incident tijdens het huidige Europees Kampioenschap, dat zich tijdens de wedstrijd Frankrijk-Duitsland, slechts drie dagen nadat Christian Eriksen in elkaar stortte, afspeelde.
Tijdens de wedstrijd lag de Franse international Benjamin Pavard roerloos op het veld. In een interview na de wedstrijd bevestigde hij dat hij geblesseerd was geraakt na een botsing met Robin Gosens in de tweede helft en was "uitgeschakeld voor 10 tot 15 seconden".
De UEFA protocollen uit 2014 met betrekking op hersenschudding stellen, "In het geval van een vermoedelijke hersenschudding zal de scheidsrechter het spel voor maximaal drie minuten onderbreken om de geblesseerde speler de gelegenheid te geven door de teamarts onderzocht te worden. Een speler mag alleen verder spelen als de teamarts aan de scheidsrechter bevestigt dat de speler in staat is om verder te spelen". Dat is precies wat er gebeurde terwijl de wereld toekeek.
Overdracht van de Verantwoordelijkheid voor algemene regels?
Om de veiligheid van (voetbals)pelers te waarborgen, zou teams beslissingsbevoegdheid moeten worden ontnomen indien een hoofd- of ruggengraatletsel wordt vermoed.
In veel professionele sporten wordt een speler onmiddellijk van deelname aan de wedstrijd uitgesloten indien hij buiten bewustzijn raakt. In de Amerikaanse NFL, bijvoorbeeld, kijkt een officiële waarnemer aan de hand van TV-beelden naar verdachte situaties. Als een verdachte situatie wordt ontdekt, wordt het spel onmiddellijk gestopt. De speler moet (buiten het veld) direct een specialistisch onderzoek ondergaan voordat hij het veld weer op mag of naar het ziekenhuis wordt gestuurd voor verdere behandeling.
Een dergelijke functie zou in het voetbal kunnen worden overgenomen door de Video Assistant Referee (VAR), die tijdens de wedstrijd toch al naar het scherm kijkt en de spelers en het spel observeert.
Goed crisisbeheer = verantwoordelijkheidsgevoel op alle niveaus
Een crisis vereist doortastend leiderschap, hetgeen vaak los staat van de normale hiërarchie in een bedrijf of organisatie. Wat noodzakelijk en effectief is om een crisis te beheersen, kan dus in strijd zijn met andere doelstellingen.
Vanuit medisch oogpunt is het in het belang van de geblesseerde speler dat hij uit het spel wordt gehaald en grondig wordt onderzocht. Fans, teamgenoten, sponsors, coaches en zelfs de speler zelf kunnen het op dat moment anders zien, omdat ze gefocust zijn op het winnen van de wedstrijd.
Natuurlijk moeten de organisatiecomités en de (inter)nationale federaties hierbij het voortouw nemen, maar er mag niet langer een excuus zijn voor clubs, stadions, theaters en andere locaties om niet voorbereid te zijn op het onvermijdelijke.
Ons team bij WB Risk Prevention Systems staat klaar om u te helpen zich op deze scenario's voor te bereiden. Voor meer informatie, neem contact met ons op.
Want als de incidenten van UEFA EURO 2020 ons iets leren, dan is het dat noodsituaties en rampen zich steeds opnieuw zullen voordoen. Als we falen in de voorbereiding, bereiden we ons voor om te falen als het zover is.
